Arama Yap

ULUSLARARASI SEMPOZYUM

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE ELEŞTİRİ KÜLTÜRÜ VE TAHAMMÜL AHLÂKI IV

(MODERN DÖNEM)

İlkini 26-28 Nisan 2019, ikincisini 7 Aralık 2020, üçüncüsünü 28-29 Mayıs 2021 tarihinde gerçekleştirdiğimiz “İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı” başlıklı sempozyum serilerinin dördüncüsünü 7-8 Ekim 2022 tarihinde yapmayı planlıyoruz. Doğrusu gerçekleştirilen ilk sempozyumda konu genel bir çerçevede ele alınmıştı; ancak sempozyuma gösterilen yoğun ilgi ve katılımcılardan gelen öneriler çerçevesinde sempozyumun belirli dönemler ya da konular sınırlandırılarak bir seri halinde icra edilmesi durumunda akademik mahfillerde çok daha fazla mâkes bulacağı kanaati hasıl oldu.

Mevzubahis kanaat doğrultusunda gerçekleştirdiğimiz ikinci sempozyumda eleştirel düşünce ve tahammül ahlakının, İslamî literatürün teşekkülünü büyük ölçüde tamamladığı ilk beş asırdaki durumuna odaklandık. İslamî ilimlerin etrafında temerküz ettiği birleştirici/yol gösterici fikirlerin (paradigmalar) neler olduğu, usul arayışlarında hür düşüncenin baskın karakter olarak öne çıktığı bu dönemdeki faaliyetlerin farklı ilim dallarında nasıl bir eleştirel bakış açısıyla yapıldığı, tebliğ sahiplerinin ilgisine mazhar olan en önemli konulardı.

Üçüncü sempozyumumuzda 12. yüzyılla başlayan ve Osmanlı Devleti’nin fiilen yıkıldığı 19. yüzyıla kadar süren uzun tarihi dönemi ele aldık. Sempozyumda İslam düşüncesinin mezkur dönemde geçirdiği aşamalar ve ilim adamlarının eleştiri konusundaki tutumları işlenmiştir. Ayrıca Tefsir, Hadis, Kelam, Fıkıh, Tasavvuf, Dil, Mantık, Felsefe, Ahlak gibi alanlarda eleştirel düşünce ve tahammül ahlakı açısından farklı kişi, eser, ekol, mezhep ve düşünceler ele alınıp incelenmiştir.

Serinin dördüncü ve son sempozyumunda tartışmaların nirengi noktasını, eleştiri kültürü ve tahammül ahlakının modern dönemdeki yansımaları oluşturacaktır. İslam ilim geleneğinin eleştiri ve tahammül ahlakı açısından geldiği noktayı, öncekilerden tevarüs edilen bilimsel ve entelektüel birikimin eleştirel okumalara tabi tutulmak suretiyle test edilip edilmediği, gelenek ve modernite arasında sıkışan ulemanın eleştirilere verdikleri tepkiler, akademisyenlerimizin inceleme konusu edinmelerini arzu ettiğimiz temel konu başlıklarıdır. Eleştiri kültürü ve tahammül ahlakının modern dönemdeki serencamına dair tartışmalar, İslam dünyasının gelecek vizyonuna dair ufuk açıcı düşüncelere kapı aralayacaktır.

İslam medeniyetinin geniş bir coğrafyayı, uzun bir tarihsel dönemi ve sayısız insan topluluğunu etkileyen nüfuz alanları dikkate alındığında İslam düşüncesinin ve bu düşünce merkeze alınarak dal budak salan İslami ilimlerin dünya kültür mirasına eşsiz katkıları olduğu muhakkaktır. Bu katkıların sempozyum konusu özelinde barındırdığı zengin birikimi keşfetmeye dönük çabalar İslam dünyasında şahit olunan ihtilaflara ve yaşanan çatışmalara çözüm önerileri sunabileceği gibi içine düştüğü kaotik ortamdan çıkma yolunda insanlığa müstesna bir rehberlik de sunabilir.

Sempozyuma iştirak etme niyeti taşıyan bilim insanlarına fikir vermek açısından bu yıl gerçekleştireceğimiz sempozyumun konuları kabaca aşağıdaki başlıklardan oluşmaktadır:

• Modern Dönemde Kur’ân Tefsirinin Önemi
• Modern Dönemde Tefsir Problemleri
• Dijital Çağda Tefsirin İmkân ve Sınırlılıkları
• Modern Tefsir Ekolleri
• Modern Dönemde Tefsir Tasavvuru
• Modern Dönemdeki Tefsir Çalışmaları ve Toplumsal İhtiyaçlarla İlişkileri
• Modern Dönem Tefsirlerde Kur’ân İlimleri

Sosyal Medyada Kullanılan Hadislerin Kaynak Değeri

• Modern Dönemde Cerh ve Ta‘dîl
• Günümüz Hadis Problemleri
• Rivâyetler Işığında Modern Dönemin Problemlerini Çözme İmkânı ve Sorunları
• Modern Dönem Hadis Zihniyetinin Tenkidi
• Modern Dönem Şîa Hadis İlimlerinde Eleştiri ve Tahammül Ahlakı
• Hadise Gerek Yok Söyleminin Tarihi ve Modern Dönemdeki Çıkmazları
• Modern Dönem İslam Toplumunun Zihin Yapısının Hadislerdeki İzdüşümü
• Modern Dönemde Hadis Usulü Bilgisi Yetersizliğine Bağlı Rivâyetleri Anlama/Anlamama Sorunu
• Günümüzde Hadis Tercümeleri Üzerinden Metinleri Yorumlama Problemi
• Çağdaş Dönemde Evrensellik ve Tarihsellik Yönüyle Sünneti Değerlendirme Meselesi
• Sünneti Anlama ve Günümüze Taşımanın İmkân ve Sorunları
• Hint Alt Kıtası Hadis Ekollerinde Eleştiri ve Tahammül Ahlâkı
• Modern Dönemde Yaşamış Önemli Muhaddisler (Hayatları, Hadis Anlayışları vs.)
• Yeni İlm-i Kelamda Eleştirel Düşünce
• Hint Alt Kıtasında Kelâmî Arayışlar
• Türkiye’de ve Dünyada Kelamı Yenileme Arayışları
• İslam Dünyasında Çağdaş Kelam Düşüncesi
• Çağdaş Kelam Düşüncesinde Modernleşme (Eğilimler-Eleştiriler)
• Çağdaş Kelam Düşüncesinde Gelecek Perspektifleri
• Çağdaş Kelam Düşüncesinin Klasik Tasavvuru
• Çağdaş Kelam Düşüncesinde Teorik Arayışlar
• Çağdaş Kelam Düşüncesinde Kavramlar, Modeller ve Yaklaşımlar
• Günümüz Kelam Problemleri
• Çağdaş Kelam Düşüncesinde Modern Batı Düşüncesiyle Yüzleşme
• Modern Dönem Mezhep Telakkisi
• Fıkıh Usulüne Çağdaş Yaklaşımlar
• Tecdîd, Telfîk ve İçtihat
• Dijital Dünyada İslam Hukuku
• Klasik Dönem Fıkıh Anlayışının Modern Döneme Etkisi
• Çağdaş Problemler Karşısında İslâm Hukukunun Dinamizmi
• Günümüzde Farklı İtikadî Yönelişlere Dair Eleştiriler 
• İhya Hareketlerinin Gelenek Eleştirisi 
• Modern Dönemde Ortaya Çıkan Dini Akımlara Yönelik Eleştiriler
• Modern Selefîlik Akımları
• Modern Dönemde Tasavvuf-Siyaset İlişkileri
• Tasavvuf ve Sosyal Medya
• Modern Dönemde Tasavvufa ve Kurumlarına Bakış
• Sûfîlerin Tekfirci Akımlara Tenkitleri
• Modern Farklı Tarikat Mensuplarının Birlikte Yaşama Tecrübeleri
• Sûfî Zümrelerin Diğer İlmî Muhitlerle İlişkileri
• Tasavvuf Dışındaki İslâmî İlimlere Ait Modern Metinlerde (Felsefe, Kelam, Fıkıh vb.) Tasavvuf Algısı
• Tasavvuf Düşüncesi ve Kurumları Etrafında Cereyan Eden Temel Güncel Polemikler (Vahdet-i Vücûd Tartışmaları, Sema-Devran Tartışmaları, Ortodoksi-Heterodoksi İkilemi)
• Modern Arap Edebiyatında Eleştiri Kültürü
• Arap Edebiyatında Batı Menşeli Eleştirinin Kökenleri
• Klasik Dönem ve Modern Dönem Arap Edebiyatında Eleştirinin Mukayesesi
• 20. Asır Arap Edebiyatında Öne Çıkan Eleştirmenler
• Arap Öykü ve Romanında Toplumsal Tahammül ve Ahlakın İzleri
• Eleştirel Düşünme ve Din Eğitimi
• DKAB Programlarına Eleştirel Yaklaşım
• DKAB Öğretmenlerinin Eleştirel Düşünme Becerisi
• DİB Personelinin Eleştirel Düşünme Becerisi
• Tahammül Ahlakının Geliştirilmesinde Din Eğitiminin Rolü
• Eleştirel Akılcılık ve Din Felsefesine Yansımaları
• 19-20. Yüzyıl Felsefi Akımları ve Din(darlık) Olgusu
• Modern Çağda Din-Bilim-Felsefe İlişkileri ve Eleştiri Ahlakı
• Transhumanizm ve Metaverse Çağında Din Gerçeği
• Çağdaş İslam Düşüncesinde Eleştiri ve Tahammül
• İslam Psikologlarının Eleştiriye Yaklaşımları
• İslam Psikologlarının Eleştiri Üslubu
• Modern Düşünce Psikologlarının Dine İlişkin Yaklaşımlarının Eleştirisi
• İnsanlarla İlişki Sürecinde Tahammül Ahlakının Önemi
• Geçmişten Günümüze İslam Eleştiri Kültürünün Değişiminde Medyanın Yeri
• Modernizm ve Eleştiri
• Eleştiri ve Sekülerleşme
• Geri Kalmışlık Sorunsalı ve Eleştiri
• Oryantalizm ve Eleştiri
• Eleştiri ve Şiddet